Cynllun Sgorio Hylendid Bwyd – Tracio Agweddau Defnyddwyr (Cylch 8)

Cefndir

Mae'r Cynllun Sgorio Hylendid Bwyd (CSHB) yn cael ei gynnal mewn partneriaeth rhyngom ni ac awdurdodau lleol ac mae'n darparu gwybodaeth am y safonau hylendid a geir mewn busnesau bwyd ar yr adeg y cânt eu harolygu. Mae'r cynllun yn cynnwys busnesau sy'n darparu bwyd yn uniongyrchol i ddefnyddwyr, fel bwytai, tafarndai, caffis, gwestai tecawê, ysbytai, ysgolion a llefydd eraill y mae pobl yn bwyta oddi cartref, yn ogystal ag archfarchnadoedd a siopau bwyd eraill. 
 
Fe gomisiynom ni arolwg i'w gynnal ddwywaith y flwyddyn i dracio agweddau'r cyhoedd i fonitro'r prif feysydd sy'n peri pryder i ddefnyddwyr mewn perthynas â bwyd. Yn 2010, ychwanegwyd cwestiynau ar ymwybyddiaeth a defnydd o'r CSHB. Yn 2014, fe benderfynom ni archwilio'r CSHB yn fanylach a chomisiynu arolwg pwrpasol i dracio agweddau defnyddwyr er mwyn monitro eu hymwybyddiaeth , eu hagweddau tuag at y cynllun a’u defnydd ohono. 

Dyma wythfed cylch yr arolwg tracio.

Dull Ymchwil

Cynhaliwyd cyfweliadau wyneb yn wyneb â sampl gynrychioliadol o 2,041 o oedolion (16 oed a hŷn). Dewiswyd ymatebwyr gan ddefnyddio dull samplu lleoliad ar hap ledled Cymru, Lloegr a Gogledd Iwerddon.

Roedd y cwestiynau'n canolbwyntio'n bennaf ar y meysydd allweddol canlynol: 

• ymwybyddiaeth o’r cynllun - cyfran yr ymatebwyr sy'n dweud eu bod yn ymwybodol o'r CSHB
• adnabod y cynllun - cyfran yr ymatebwyr sy'n adnabod sticer y CSHB, neu a oedd wedi gweld busnes bwyd yn arddangos un yn ystod y flwyddyn ddiwethaf
• defnyddio’r cynllun - cyfran yr ymatebwyr sy'n nodi eu bod yn defnyddio'r cynllun i wneud eu penderfyniad ar ble i fwyta neu brynu bwyd
• barn ar y cynllun - un enghraifft yw cyfran yr ymatebwyr sy'n credu y dylai fod yn ofynnol yn ôl y gyfraith i fusnesau bwyd arddangos eu sgôr 

Canlyniadau

Ymwybyddiaeth

• Nododd 56% o’r ymatebwyr eu bod yn ymwybodol o'r CSHB (74% yng Nghymru, 54% yn Lloegr, a 59% yng Ngogledd Iwerddon). Mae'r tair canran yn dangos cynnydd o'r cylch blaenorol. 
• Ers i'r arolwg tracio ddechrau ym mis Tachwedd 2014, mae cyfran yr ymatebwyr sy'n ymwybodol o'r cynllun wedi cynyddu'n sylweddol yng Nghymru, yn Lloegr ac yng Ngogledd Iwerddon o 45% yng Nghylch 1, i 56% yng Nghylch 8. 
• Gwelir y cynnydd mwyaf yng Nghymru gyda 42% o ymatebwyr yn nodi ymwybyddiaeth o'r cynllun yng Nghylch 1 i 74% yng Nghylch 8. Mae Lloegr wedi gweld cynnydd o 44% yng Nghylch 1 i 54% yng Nghylch 8, tra bod Gogledd Iwerddon wedi gweld gostyngiad bach (60% yng Nghylch 1 i 59% yng Nghylch 8). 
• O'r ymatebwyr hynny a nododd ymwybyddiaeth o'r CSHB, y ffynhonnell wybodaeth fwyaf cyffredin oedd sticeri neu dystysgrifau mewn busnes bwyd (88% cyn cael y dewis, 92% pan soniwyd bod sgoriau yn cael eu cynnwys). Mae hyn yn gyson â chylchoedd blaenorol.

Adnabod y Cynllun

• Nododd 84% o ymatebwyr eu bod wedi gweld sticer sgôr hylendid. Nododd cyfran fwy o ymatebwyr eu bod wedi gweld sticeri’r CSHB yng Ngogledd Iwerddon (95%) ac yng Nghymru (92%) nag yn Lloegr (84%). Mae'r ffigurau ar adnabod y cynllun ar gyfer pob gwlad wedi cynyddu ar draws y cylchoedd. 

Defnydd

• Mae cyfran yr ymatebwyr a nododd eu bod yn 'aml' neu 'weithiau' yn gwirio sgôr hylendid busnes bwyd yn ystod y 12 mis diwethaf wedi cynyddu’n raddol ar draws y cylchoedd; cyfanswm o 40% yng Nghylch 1, a 51% yng Nghylch 8. 
• Nododd 68% o'r holl ymatebwyr eu bod wedi gwirio'r sgôr trwy edrych ar ffenestr neu ddrws y busnes bwyd. 
• Soniwyd am sgoriau o ‘3’ a ‘4’ yn gyfartal (39% ar gyfer y ddau) fel y sgoriau isaf a fyddai'n dderbyniol. 
• Yn unol â chylchoedd blaenorol, nododd mwyafrif yr ymatebwyr (82%) na fyddent yn ystyried prynu gan fusnes bwyd a oedd â sgôr is na'r sgôr yr oeddent yn ei hystyried yn 'dderbyniol'.

Safbwyntiau ar arddangos gorfodol

• Roedd 86% o'r ymatebwyr o'r farn y dylai fod yn ofynnol i fusnesau arddangos eu sgôr yn eu safle, sef yr un ganran â’ch cylch blaenorol. 
• Ymatebwyr yng Ngogledd Iwerddon oedd y mwyaf tebygol o nodi y dylai busnesau arddangos eu sgôr (97%) o’i gymharu â Chymru (92%) a Lloegr (85%). Mae cyfran yr ymatebwyr yng Nghymru sy'n nodi y dylai busnesau arddangos eu sgôr wedi cynyddu'n sylweddol rhwng y Cylch blaenorol (87%) a'r Cylch cyfredol (92%). 
• Dywedodd 85% o'r ymatebwyr y dylai busnesau bwyd sy'n darparu gwasanaeth archebu bwyd ar-lein arddangos eu sgôr hylendid bwyd lle gall defnyddwyr ei gweld yn hawdd.