Rhestr wirio alergenau ar gyfer busnesau bwyd

Mae gennych chi a’ch staff rôl bwysig i’w chwarae wrth ddiogelu pobl ag alergeddau bwyd. Mae eich ymateb chi yn bwysig. Codwch eich llais dros alergeddau.

Mae gofynion labelu alergenau a gwybodaeth benodol y mae’n rhaid i fusnesau bwyd eu bodloni os ydyn nhw’n gweithredu yn y Deyrnas Unedig (DU). Mae’r rhestr wirio hon yn rhoi gair o gyngor ar sut y gall eich busnes fodloni’r gofynion hynny.  

Bydd dilyn y rhestr wirio hon yn helpu’ch busnes i ddarparu prydau diogel i gwsmeriaid ag alergeddau neu anoddefiadau bwyd. Argymhellir rhannu’r rhestr wirio hon â staff a rheolwyr. Gellir defnyddio’r rhestr wirio ar y cyd â’n hyfforddiant alergedd bwyd am ddim. 

Rhestr wirio alergenau ar gyfer rheolwyr

• A ydych chi wedi egluro i’r tîm pwy sydd â’r cyfrifoldeb cyffredinol am reoli alergenau?
• A oes aelod cyfrifol o staff ar gael ar bob shifft i reoli ceisiadau gan gwsmeriaid ag alergeddau? 
• Os ydych chi’n defnyddio arwydd sy’n gofyn i gwsmeriaid holi am alergenau, a yw hwn yn cael ei arddangos yn amlwg mewn man lle mae cwsmeriaid yn gwneud eu dewisiadau bwyd? Mae gennym ni arwydd alergeddau ac anoddefiadau y gallwch ei arddangos.
• A yw staff yn deall yn glir sut i osgoi croeshalogi alergenau?
• A yw staff y gegin yn gwybod sut i gofnodi alergenau pan fydd ryseitiau’n cael eu newid ac wrth bwy i adrodd hyn?
• A oes gweithdrefnau ar waith wrth gael dosbarthiadau cynhwysion, i wirio eich bod wedi cael yr eitemau rydych wedi’u harchebu?
• Os oes unrhyw newidiadau i’r cynhwysion yn eich archeb reolaidd (er enghraifft amnewidiadau), a oes gennych chi weithdrefn ar waith i gymeradwyo, cofnodi ac adrodd ar hyn?
• A oes gweithdrefnau clir a staff penodedig ar gyfer diweddaru gwybodaeth ysgrifenedig am alergenau os bydd ryseitiau neu gynhwysion yn newid?
• A oes cyfarwyddiadau clir ar waith ar gyfer glanhau’r safle, yr offer a’r offer gwaith? 

Gallech chi hefyd

• sicrhau bod gennych chi ddatganiad ar fwydlenni a thaflenni wedi’u hargraffu i roi gwybod i gwsmeriaid sut i gael gwybodaeth am alergenau ar gyfer eich prydau
• cofio annog cwsmeriaid i wneud staff yn ymwybodol o unrhyw ofynion alergenau sydd ganddynt a chael sgwrs am y gofynion hyn wrth gymryd archebion. Gallai hyn fod trwy ofyn i gwsmeriaid, arddangos arwyddion neu’r ddau
• sicrhau bod staff wedi’u hyfforddi’n ddigonol i gael sgwrs am alergenau a’u bod yn gwybod ble i ddod o hyd i’r wybodaeth sydd ei hangen arnynt i allu rhoi gwybodaeth gywir i’r defnyddiwr
• rhoi cyfarwyddiadau yn ardal y gegin i egluro sut i atal croeshalogi
• gofyn i staff y gegin ddefnyddio matrics alergenau wrth gynllunio ryseitiau
• darparu hyfforddiant addas i staff ar alergenau a gorsensitifrwydd i fwyd yn flynyddol, er mwyn iddynt ddeall yn llawn ganlyniadau posib darparu gwybodaeth anghywir – a allai fygwth bywyd
• gwneud yn siŵr bod staff yn ymwybodol o beth i'w wneud os bydd cwsmer yn cael adwaith alergaidd yn ystod pryd bwyd

Rhestr wirio alergenau ar gyfer staff cegin

Storio bwyd

• A yw cynhwysion yn cael eu storio mewn cynwysyddion wedi’u selio a’u labelu? 
• Os ydych chi’n trosglwyddo cynhwysion o’u deunydd pecynnu gwreiddiol, a oes gennych chi ffordd o adnabod yr alergenau sy’n bresennol yn y cynnyrch? 
• A yw deunydd pecynnu cynhwysion agored yn cael eu storio mewn cynwysyddion wedi’u selio lle bo hynny’n briodol?
• A oes gennych chi bolisi gollwng i ddelio ag achosion pan fydd un cynhwysyn yn cael ei ollwng ar gynhwysyn arall?

Mannau paratoi bwyd

• A oes gennych chi restrau ryseitiau cywir, fel bod rhestr glir o’r alergenau sy’n bresennol yn y bwyd rydych chi’n ei weini?
• A oes gennych chi negeseuon atgoffa ar waith i ddiweddaru cofnodion ac adrodd amdanynt pan fyddwch yn gwneud newidiadau i rysáit?
• Ydych chi’n golchi’ch dwylo’n drylwyr â sebon a dŵr poeth wrth baratoi prydau heb alergenau? 
• Pan ddaw archeb gan gwsmer sydd ag alergedd, a oes gennych chi broses glir ar waith i sicrhau y gellir paratoi’r bwyd yn ddiogel a’i weini i’r cwsmer cywir? 
• Ydych chi’n ymwybodol o’r alergenau mewn garneisiau, topins neu sawsiau fel y gallwch chi osgoi eu defnyddio?
• Ydych chi’n glanhau arwynebau cegin yn rheolaidd fel nad oes gweddillion bwyd na briwsion gweladwy o brydau bwyd eraill?

Rhestr wirio alergenau ar gyfer staff sy’n gweini 

• Oes gennych chi ffordd effeithiol o roi gwybod yn gywir i gwsmeriaid am yr alergenau yn y prydau ar eich bwydlen? Mae gennym adnoddau i’ch helpu.
• Ydych chi’n cyfleu risgiau croeshalogi i gwsmeriaid ag alergeddau neu anoddefiadau bwyd?
• A oes gennych chi wybodaeth ysgrifenedig gywir y gallwch chi gyfeirio ati pan ofynnir i chi am alergenau neu a ydych chi’n gwybod at bwy i gyfeirio ceisiadau gwybodaeth am alergenau?
• Sut rydych chi’n cofnodi archeb cwsmer sy’n gofyn am bryd heb alergenau ac yn cyfleu hyn yn glir i staff y gegin?
• Ydych chi’n ymwybodol o’r hyn y dylech ei wneud os yw cwsmer yn profi adwaith alergaidd yn ystod pryd bwyd? I gael mwy o wybodaeth, darllenwch ganllawiau’r GIG ar anaffylacsis. 

Rhestr wirio alergenau ar gyfer archebion dosbarthu a bwyd tecawê

Archebion 

• A yw staff yn ymwybodol o sut i gymryd archebion â gofynion alergeddau penodol dros y ffôn neu ar-lein?
• A oes gennych chi ddatganiad ar eich gwefan i gynghori cwsmeriaid lle gallant gael gwybodaeth am alergenau cyn iddynt fynd ati i archebu?
• A yw eich gwybodaeth am alergenau ar-lein yn glir, yn gywir ac yn hygyrch ar yr adeg pan fydd cwsmeriaid yn archebu bwyd? 
• Os ydych chi'n darparu bwyd trwy safle archebu ar-lein, a ydych chi'n dilyn eu gofynion ar gyfer darparu gwybodaeth am alergenau?

Dosbarthu bwyd

• A ydych wedi cael gwared ar risgiau croeshalogi posibl wrth ddosbarthu'r archeb o'ch busnes i'r cwsmer?
• Pan fydd y cwsmer yn cael yr archeb, a yw'n glir pa un yw'r pryd heb alergenau? (Gallwch chi ddefnyddio sticeri neu nodyn ar y cynhwysydd mewn marciwr parhaol i labelu pob pryd).

Arwyddion Alergeddau ac Anoddefiadau Bwyd